De in ons land aanwezige leden van de familie Beretta zijn er tot nu toe vanuit gegaan dat zij van Italiaanse origine zijn. Maar is dat wel zo? Is de familie Beretta van origine Zwitsers of Italiaans? Hieronder volgt een verklaring.
Van oudsher, we spreken over de middeleeuwen, wordt het gebied van het latere Ticino beheerst door de achtereenvolgende Hertogen van Milaan totdat het Zwitserse Eedgenootschap een leidende rol in dat gebied verovert tijdens de zogenaamde Transalpinische veldtochten tussen 1403 en 1515. Het Zwitserse Eedgenootschap is een verbond van aanvankelijk acht, later dertien oude, Duitstalige steden in Centraal Zwitserland. Geleidelijk verovert dit bondgenootschap de steden Bellinzona, Biasca, Locarno en Lugano totdat het bondgenootschap in 1503 het gehele gebied controleert.
De bezetting door het Eedgenootschap duurt bijna 300 jaar. Met de Franse revolutie aan het eind van de achttiende eeuw verandert de situatie. De Fransen bezetten Zwitserland en vormen het gebied van het Eedgenootschap in 1798 om in de Helvetische Republiek, een gecentraliseerde staat naar Frans voorbeeld. Het lukt de Fransen niet om greep te krijgen op de koppige Zwitsers en in 1803 worden de bezettingstroepen weer teruggetrokken. De kantons Lugano en Bellinzona worden samengevoegd tot het kanton Ticino. Door Napoleon voor de keuze gesteld “naar Lombardije of naar de Helvetische Republiek” kiest het kanton Ticino voor het laatste en sluit het zich samen met nog vijf andere kantons in dat jaar aan bij het Eedgenootschap.[1],[2],[3]
Als we het gebied ten zuiden van de Zwitserse Alpen geografisch bekijken dan valt meteen op dat het kanton Ticino met de steden Locarno, Bellinzona en Mendrisio als het ware als een punt van de Alpen daalt en diep binnendringt in het merengebied van Lombardije en vervolgens overgaat in een vlakte die zich in de provincies Como en Varese uitstrekt tot Chiavenna in het oosten, tot Milaan in het zuiden en tot Stresa in het westen. In dat gebied liggen het Comomeer, het meer van Lugano en het Lago Maggiore. Gescheiden door de Alpen is Ticino daardoor van oudsher politiek, religieus en economisch altijd nauwer vervlochten met de Italiaanse provincies Como en Varese dan met het gebied noordelijk van de Alpen. Eeuwenlang zijn er over de landsgrenzen heen huwelijken gesloten. De driehonderd jaar durende bezetting door het verbond van dertien Duitstalige oude steden van het Zwitserse Eedgenootschap, van 1512 tot 1803, deed aan deze verbondenheid geen afbreuk.[4]
Feit is dat het grondgebied van het latere kanton Ticino bijna driehonderd jaar lang is beheerst door de kantons van het Zwitserse Eedgenootschap voordat het pas in 1803 met nog een aantal andere kantons is toegetreden tot dat Eedgenootschap. Is daarmee bepaald dat de familie Beretta uit Zwitserland afkomstig is? Bestuurlijk gezien moet het antwoord bevestigend luiden maar sociografisch zijn inwoners uit Ticino door het gemeenschappelijk taalgebied en de eeuwenlange verwevenheid met de inwoners uit de Lombardische provincies Como en Varese beter te beschouwen als Italianen. Juist om die reden worden kunstenaars en ambachtslieden die zich in de periode tussen de 13e eeuw en eind 18e eeuw vanuit die regio over heel Europa hebben verspreid in de literatuur Italianen genoemd.
[1] .. De Geschiedenis van Zwitserland, Wikipedia.
[2] .. De Geschiedenis van het kanton Tessino, Wikipedia.
[3] .. Oude Eedgenootschap, Wikipedia.
[4] .. Stevens, Ursula, Artistici Ticinesi in Europa.